تیرچه پیش تنیده یک تیرچه جدید صد ساله است که در این مدت رغیبی نداشته و همچنان در بیشتر کشورها در بین بهترین مصالح ساختمانی یکه تازی میکند. اگرچه عمر تولید و موارد مصرف تیرچه پیش تنیده در ایران بسیار کمتر از صد سال است ولی با این وجود به سرعت در حال رشد و پیشرفت بوده و مهندسان این زمینه تلاش میکنند با اثبات برتری استفاده از این تیرچه و نشان دادن نقاط ضعف سیستم‌های قدیمی با تیرچه‌های قدیمی‌تر، استفاده از تیرچه پیش تنیده را جایگزین روش‌های پیشین کنند. شاید این کار، امری زمان‌بر باشد ولی علم همیشه پیروز است. چنانچه استفاده از تیرچه پیش تنیده در ساخت و سازها بیشتر استفاده شده و تبدیل به انتخاب اول معماران و صاحبان پروژه شود به سرعت ساختمان‌هایی با کیفیت ساخت چند برابری در مقاومت و عمر مفید خواهیم داشت. یکی از راههای شناخت تیرچه پیش تنیده مقایسه آن با روش‌هایی قدیمی است که چون تیرچه پیش تنیده از نوع تیرچه های بتنی بوده در اینجا این مقایسه‌ها را از چندین جهت با تیرچه‌های بتنی دیگر بررسی خواهیم کرد.
مقایسه تیرچه پیش تنیده از نظر ظاهر
تیرچه بتنی قدیمی‌تری که هم اکنون نیز استفاده میشود تیرچه خرپایی است که پایه‌ای مستطیلی و بتنی داشته و میلگردهای فولادی آجدار به شکل خرپا درون بتن فرو رفته اند ولی در مورد تیرچه پیش تنیده یک سطح مقطع T شکل دیده میشود با سطح بتنی ناصاف ولی اثری از میلگردها دیده نمیشود چرا که میلگردها درون بتن قرار گرفته اند ولی از سطح مقطع تیرچه میتوان تعداد میلگردهای به کار رفته در تیرچه را مشاهده و شمارش کرد.
مقایسه روش تولید تیرچه پیش تنیده
روش تولید تیرچه‌های قدیمی پیچیدگی خاصی ندارد، در یک قالب مستطیلی بتن را قالب زده و ماله کشی میکنند و قبل از سفت شدن بتن خرپاها را درون بتن قرار داده تا با سفت شدن بتن در جای خود محکم شوند. تیرچه پیش تنیده مراحل تولیدی (خط تولید تیرچه پیش تنیده) پیچیده‌تر از نام خود داشته چرا که تمامی مراحل تولید توسط دستگاه‌های تمام اتوماتیک انجام شده و محل تولید آن به جای کارگاه، کارخانه‌های بزرگ و مجهز می‌باشد. به طور خلاصه دستگاه اکسترودر یا همان دستگاه تولید تیرچه پیش تنیده، دارای دو مرحله اصلی بوده که مرحله دوم مربوط به خشک شدن نهایی تیرچه بوده ولی در مرحله اول جزییات زیادی انجام میشود. کابل های فولادی با تعداد مشخص و از پیش تعیین شده درون قالبهای دستگاه جای گرفته و توسط گیره‌ها محکم میشوند، بتن ریزی انجام شده و طی عملیاتی در فواصل مشخص با اعمال نیرو مقاومت تیرچه را بالا می‌برند.
مقایسه مواد اولیه تیرچه پیش تنیده
مواد اولیه در تولید همه تیرچه‌های بتنی، بتن و میلگرد فولادی آجدار است ولی در مورد تیرچه پیش تنیده مقاومت اولیه بتن و فولاد و همچنین میزان خلوص و ترکیب مواد سازنده بتن به دقت بررسی میشود و بسیار حائز اهمیت است. همچنین مقاومت بتن و فولاد در طی مراحل تولید نیز توسط دستگاه و افراد مسئول کاملا تحت کنترل قرار میگیرد تا تیرچه پیش تنیده مطابق استانداردها تولید شود.
مقایسه میزان مقاومت تیرچه پیش تنیده
واضح است که تیرچه پیش تنیده مقاومت بیشتری حتی تا دو برابر بیشتر از دیگر تیرچه‌های بتنی را داراست ولی نکته آن جاست که بتن در تیرچه های بتنی قدیمی مستعد ترک و شکستگی است چرا که در مقابل نیروی کششی ساختمان ضعیف عمل میکند ولی تیرچه پیش تنیده به دلیل پیش تنیدگی قابلیت استقامت در برابر نیروهای کششی ساختمان را پیدا میکند و از همین روی مقاومت بهتر و بیشتری را از خود نشان میدهد. رمز و راز مقاومت و استحکام بیشتر تیرچه پیش تنیده در مواد اولیه با کیفیت و خط تولید مکانیزه و ویژه آن می‌باشد.
مقایسه تیرچه پیش تنیده از لحاظ کنترل کیفیت
تیرچه‌های بتنی خرپایی بعد از تولید مورد آزمایش خاصی قرار نمیگیرند ولی تیرچه پیش تنیده پس از آنکه مراحل تولید کامل شد به صورت رندوم انتخاب شده و مورد آزمایشات تخصصی قرار گرفته که اگر آزمایشات کیفیت آن را تایید نکنند اجازه ورود به بازار را پیدا نخواهند کرد.
مقایسه تیرچه پیش تنیده از لحاظ طول تیرچه
تیرچه های بتنی خرپایی معمولا تا طول هفت متر تولید میشوند ولی تیرچه های پیش تنیده با آنکه معمولا در حدود ۸ تا ۱۲ متر تولید میشوند ولی تولید آنها در هر طولی بدون محدودیت است.
مقایسه گستردگی دامنه استفاده از تیرچه پیش تنیده
محدوده استفاده از تیرچه های قدیمی دهانه هایی به اندازه هفت متر است ولی استفاده از تیرچه پیش تنیده به طول دهانه محدود نیست و برعکس این اجازه را به طراح میدهد که فاصله ستونها را بیشتر و یا حتی تعدادی از آنها را حذف کند و تیرچه پیش تنیده در هر ساختمان و سازه ای قابل استفاده است و در هر نوعی از ساخت بهترین و بیشترین مقاومت را از خود نشان میدهد.
مقایسه تیرچه پیش تنیده از نظر قیمت
در یک جمله ساده و صادقانه تیرچه های خرپایی بسیار ارزانتر تمام میشود تا تیرچه پیش تنیده چون تیرچه پیش تنیده هم مواد اولیه گرانی دارد و هم روش تولید پر هزینه که نهایتا بر روی قیمت تیرچه موثر است ولی در هنگام سفارش تعداد بالایی از تیرچه و همچنین در هنگام اجرا در ساختمان، تیرچه پیش تنیده از بسیاری از جهات مقرون به صرفه تر خواهد بود چرا که مصرف برخی از مواد مانند بتن کاهش یافته و در حذف هزینه های جانبی نیز کمک بسیار بزرگی به صاحبان پروژه خواهد کرد.
مقایسه تیرچه پیش تنیده از لحاظ نگهداری و دپو
تیرچه های خرپایی حمل و نقل سختی ندارند و در هر وسیله ای امکان جابجایی شان فراهم است ولی تیرچه پیش تنیده به دلیل طول بلند خود هم به ماشینهای حمل و نقل مخصوص احتیاج دارد و هم روش نگهداری ویژه ای را میطلبد تا از خمیدگی یا شکست در مرور زمان جلوگیری شود چرا ممکن است تیرچه های پیش تنیده برای ما ها در انبار کارخانه ها و یا حتی در محل اجرای پروژه ها بدون استفاده باشند و برای پیشگیری از متحمل شدن خسارت و تخریب تیرچه ها باید به دقت و با روش صحیح از آنها نگهداری شود.
